İsmail Hakkı Bursevî

İsmail Hakkı Bursevî, tefekkür dünyamızın eşine az rastlanır doğurgan kalemle­rinden biridir. Sayısı yüzü aşkın eserlerinin birçoğu kaza, kader, özgürlük, sorum­luluk, irade, zorunluluk, gibi metafizik ve ahlâkî öğretilerin en önemli konularını içermektedir. Özellikle eserlerinde vahdet-i vücud nazariyesinin bütün incelik­lerini ele alırken ve aydınlatırken gösterdiği maharet her beğeninin üstünde ve ötesindedir. O'nun aydınlatıcı ve ışıklı kaleminin meydana getirdiği düşünceler tefekkür dünyasının en önemli kazanımları haline geldiler.

O, kitaplarda okuduğu erdemleri önce kendi nefsinde tatbik eden ve başkaları­nın da onları yapmaları için, tefekkürün bütün ateşîn bölgelerini dolaşarak ora­dan devşirdiği kolaylıkları, açılımları yazan, hakikatın gönlü yanık savunucusu olmuştur.

Yurdunu, dilini ve milletini sevmiş, savaş meydanlarına koşmuş, zaman zaman yaralanmış ve bütün hayatını çalışmakla geçirmiş, insanların yüreklerinde doğ­ruluğu, iyilik ve muhabbet duygularını kuvvetlendirmek istemiş ve bu uğurda örnek bir hayatın da sahibi olmuştur. İşte bu önemli düşünürümüz bütün cep­heleriyle Mehmed Ali Aynî'nin kaleminden ve yorumlarından bugüne akmakta.