MARY EDITH DURHAM, (1863-1944) İngiliz sanatçı, antropolog, illustrator ve yazar. Yirminci Yüzyılda Balkanlardaki (özellikle de Arnavutluk’taki) hayat ile ilgili değerlendirmeleriyle tanınmıştır.
Hasta annesine refakatçi olarak geçirdiği uzun bir süreden sonra 37 yaşında iken doktoru kendi sağlığı için seyahat etmesini önerir. Yıl 1900’dür ve Balkanlardaki yolculuğu başlar. İlk geldiği yer Dalmaçya kıyılarındaki Kotor (Karadağ) çevresidir. 1903 yılında kendisinden Makedonya Yardım Fonuna katılması istenir ve o artık Balkanlarda hayat ve kültür konusunu ilgilerinin merkezi yapmıştır; Arnavutlara ve Arnavutluğa karşı ise özel bir ilgi ve sempati geliştirir.
Bölge halklarının dillerini öğrenir, hemen her yıl tekrarlamış olduğu aylarca süren seyahatleriyle ve daha çok da ‘insanî yardım’ görevlisi kimliğiyle bölgeyi defalarca dolaşır, toplulukların yaklaşım ve reflekslerini gözlemler, tarihlerini, dillerini, örf ve âdetlerini inceler. Bununla kalmaz, o dönemin Avrupalı büyük güçlerinin Balkanlara ilişkin politika ve tutumlarını izler, konsoloslarıyla ve bölgeye gelen gazeteci ve diplomatlarla da yakın ilişki geliştirir. Siyasî bakışı zaman zaman, kısmen de olsa İngiltere’nin bölgeye olan politikalarıyla da ciddi biçimde çelişir.
Durham’ın Balkanlar’a olan son ziyareti 1921 tarihlidir. Bu tarihten sonra sağlık sebepleri dolayısıyla seyahat etmek istememiştir. Ama Balkanlar’a ve özellikle de Arnavutluk’a olan ilgisi ve çalışmaları devam etmiştir.
Çevirisini sunmuş olduğumuz bu eserin ilk basım tarihi 1920’dir ve yazarın 1900 yılından itibaren at sırtında aylarca dolaşarak birinci elden yapmış olduğu gözlem ve incelemelerini olduğu kadar onlardan süzülerek oluşmuş nihaî intiba ve görüşlerini de kapsamaktadır.
Eserleri:
Through the Lands of the Serb (1904), The Burden of the Balkans (1905), High Albania (1909), The Struggle for Scutari (1914), Twenty Years of Balkan Tangle (1920), The Sarajevo Crime (1925), Some Tribal Origins, Laws and Customs of the Balkans (1928). Durham’ın yazmış olduğu makaleler de bir araya toplanıp 2014 yılında ‘The Blaze in the Balkans; Selected Writings 1903-1941’ ismiyle yayınlanmıştır.